پنج شیوه فرزندپروری

شیوه فرزندپروری متعهدانه از شیوه های درست و سالم فرزندپروری است.
 

چکیده: چگونه با کودک خود رفتار کنیم که هم مستقل باشد، هم بتوانیم او را کنترل کنیم؟ چگونه احساس خود را به او نشان بدهیم که لوس یا با کمبود عاطفه او مواجه نشویم؟ بسته به شیوه فرزندپروری ای  که انتخاب می کند، پاسخ این سوالات متفاوت است. با ما همراه باشید تا با شیوه های درست و نادرست فرزندپروری آشنا شوید.

تعداد لمات 1178 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

 

یکی از مشکلات اکثر زوج ها وجود تفاوت در انتخاب بهترین شیوه فرزند پروری می باشد. «دایانا بامریند» تحقیقات قابل ملاحظه ای را در مورد شیوه های فرزندپروری انجام داده و چهار شیوه فرزندپروری را شناسایی کرده است: دموکراتیک (که ما آنرا متعادل می نامیم)، مستبدانه (با مقتدرانه)، سهل انگارانه، و سخت گیرانه (دور کننده). ما به اینها شیوه غیر مسئولانه را نیز اضافه کردیم که آنرا از شیوه های فرزندپروری نقشه خانواده هایمان بر گرفتیم.
با همسرتان در مورد سؤالات زیر گفتگو کنید:
١- وقتی که یک کودک و نوجوان بودید پدر و مادرتان چگونه از شما مراقبت می کردند؟ آیا آنها شیوه یکسانی برای فرزندپروری داشتند؟ واکنش شما به این شیوه ها چیست؟ آیا آنها منصفانه رفتار می کردند؟ آیا مؤثر بودند؟
۲- بعنوان یک والد کدام شیوه برای شخص شما طبیعی تر است؟ آیا این همان شیوه ای است که دوست دارید آن را در مورد فرزندتان بکار بگیرید؟
 ۳- در مورد رفتارهای فرزندپروری والدین تان چه نگرانی هایی دارید؟
ابتدا هر یک از این شیوه های فرزندپروری را به بحث می گذاریم و به شرح رفتارهایی می پردازیم که نوعاً در بچه هایی که با این روش ها پرورش یافته اند دیده می شود. بخاطر داشته باشید که این ها الگوهایی کلی هستند و از صدها مطالعه بدست آمده است اما همیشه الگوهای استثناء هم وجود خواهند داشت.
 

در فرزندپروی متعادل، والدین دارای قوانین و انتظارات مشخصی هستند و آنها را با فرزندانشان در میان می گذارند. گر چه نظرات فرزند قابل احترام است اما اختیار کامل و قدرت دست والدین است، و از منطق و قدرت خود، برای به اجرا گذاشتن استانداردهای مورد نظرشان استفاده می کنند. صلاحیت داشتن و مرجع قدرت بودن با کنترل کردن افراد کاملا متفاوت است. زمانی که فرد کنترل کننده سعی می کند ارزش های مورد تأیید خود را بکار ببندد، کلی جنجال و هیاهو به راه انداخته و بر سر قدرت به منازعه می پردازد. اما وقتی شما بطور حقیقی مرجع قدرت باشید دیگر نزاعی در کار نیست و هیاهویی ایجاد نمی شود. در حقیقت شما می توانید همه چیز را با آرامش مرتب نمایید.
اغلب وقتی والدین متعادل به چالش کشیده می شوند، می گویند هیچ چیز نمی تواند تمام قدرت و نفوذ را به تنهایی داشته باشد. والدینی که از رویکرد متعادل استفاده می کنند، از حیث نزدیکی، بین خود رابطه ای گرم و صمیمی دارند و با فرزندان خود نیز رابطه برقرار می کنند.
بنابراین خانواده های متعادل از نظر نزدیکی با یکدیگر در حد فاصل «تا اندازه ای مرتبط»، تا «خیلی مرتبط»، قرار دارند و از حیث انعطاف پذیری در حد فاصل انا اندازه ای انعطاف پذیر، تا خیلی انعطاف پذیره قرار دارند.
تحقیقات نشان داده اند که خانواده های متعادل دارای فرزندانی هستند که از نظر عاطفی سلامت و شاد بوده و در مدرسه و زندگی روزمره موفق ترند. بچه هایی که با شیوه فرزندپروری متعادل رشد می کنند، رفتاری را نشان می دهند که «بامریند»، از آن بعنوان رفتار دوستانه پر انرژی یاد می کند. اینگونه بچه ها بسیار متکی به خود بوده و شادابند و به خوبی از پس فشار و استرس بر آیند و هدفمندند.
 

در فرزندپروری مستبدانه، والدین دارای قوانین و انتظارات قطعی و انعطاف ناپذیر هستند و به شدت آنها را به کار می گیرند. این گونه والدین انتظار دارند تا فرزندشان از آنها اطاعت کند. شیوه مستبدانه نشانگر سیستم خانوادگی «نسبتا انعطاف پذیر» تا «انعطاف ناپذیر»، و «خیلی مرتبط»، تا «بیش از حد مرتبط» است. هر چه شیوه مستبدانه، سختگیرانه تر باشد، خانواده به سوی شیوه ای نامتعادل سوق پیدا می کند که آنرا انعطاف ناپذیر، و بیش از حد مرتبط، می نامند. این نوع سیستم خانوادگی به ویژه برای بزرگسالان بسیار دردسر ساز است. در مطالعات «بامریند»، بچه های دارای والدین مستبد اغلب رفتاری عصبی و درگیرانه دارند، آنها غالباً دمدمی مزاج، ناخشنود، آسیب پذیر در برابر استرس، و غیر دوستانه اند.
 

در فرزند پروری سهل انگارانه، والدین اجازه می دهند که تمایلات بچه ها بر خواست ها و تمایلات آنها پیشی بگیرد و بندرت بچه ها را وادار می کنند تا خود را با استانداردهای والدین هماهنگ نمایند. شیوه سهل انگارانه نشان دهنده خانواده هایی است که خیلی انعطاف پذیر، تا بیش از حد انعطاف پذیر، و خیلی مرتبط تا بیش از حد مرتبط هستند و اغلب به این شیوه «گیر افتاده در هرج و مرج» اطلاق می گردد. این شیوه فرزند پروی تولید دردسر می کند زیرا تغییرات دائمی و با هم بودن اجباری برای بچه ها روش سالمی نیست. «بامریند»، مشاهده کرده که بچه هایی که والدینشان شیوه سهل انگارانه را در تربیت شان برگزیده اند عموماً به صورت ناخودآگاه رفتارهای پرخاش جویانه از خود بروز می دهند. این بچه ها نوعا آشوبگر، سلطه جو، و ناکارآمد هستند.
 

در فرزندپروری سخت گیرانه، والدین توجه چندانی به نیازهای بچه ها ندارند و ندرتاً در مورد نوع رفتار آنها دارای انتظار خاصی هستند. شیوه سخت گیرانه نشان دهنده خانواده هایی است که در حد فاصل «نستبا انعطاف پذیر» تا «انعطاف ناپذیر» و «نسبتا مرتبط»، تا «غیر مرتبط»، قرار دارند. هر قدر این شیوه شدت بیشتری پیدا کند، خانواده به سوی شیوه انعطاف ناپذیر نامرتبط، پیش می رود. در این شیوه بچه ها به سختی احساس می کنند که به آنها اهمیت داده می شود، با اینحال از آنها انتظار رفتار درست می رود چون قانون های زیادی در کار است. در نتیجه بچه های چنین خانواده هایی نوعا نابالغ و از نظر روانی دارای مشکل هستند.
 

در فرزند پروری غیرمسئولانه، والدین قوانین و انتظارات قطعی خود را به صورت استبدادی و انعطاف ناپذیر به کار می گیرند و انتظار دارند که فرزندشان همه جا از آنها اطاعت کنند. فرزندپروری غیرمسئولانه نشان دهنده خانواده ای است که در حد فاصل «نسبتا مرتبط»، تا «نامرتبط» و «خیلی انعطاف پذیر»، تا «بیش از حد انعطاف پذیر»، قرار دارند. هر چه این شیوه شدت پیدا کند در نتیجه به سوی الگوی بیش از حد انعطاف پذیر و غیر مرتبط پیش می رود. این الگو برای فرزندان مشکل ساز است زیرا آنها از نظر عاطفی به حال خود گذاشته شده اند و بدون حمایت هستند و یا قانون و انتظارات خاصی وجود ندارد که آنها خود را با آن هماهنگ سازند. این شیوه معمولا در تحقیقات به چاپ رسیده مورد بحث قرار نمی گیرد، اما از بسیاری جهات با شیوه سخت گیرانه مشترک است. بچه هایی که دارای والدین غیر مسئول هستند اغلب گوشه گیر و نا کارآمد هستند.
 
منبع: کتاب «بازبینی روابط همسران»
نویسنده: دیوید اچ اولسون، امی اولسون- سیگ، پیتر جی لارسن
ترجمه: شکونه نوابی نژاد و مهرنوش دارینی